جدول محتوا
اغلب از ما سؤالاتی در مورد سرعت و تفاوت فرکانس های رم برای خرید رم سرور پرسیده میشود. واقعیت این است که پاسخ به این سوال کمی پیچیده‌تر از آن است که سرراست بگوییم عدد بیشتر= با سرعت یا فرکانس بهتر، بنابراین بیشتر اوقات برای پاسخ به این پرسش، اهمیت فرکانس های رم را برای برنامه‌های خاص و تجهیزات سرورHP می‌پرسیم. با این‌حال اعتقاد داریم که اولین و بهترین قدم برای راهنمای خرید رم سرور این است که با فرکانس‌های رم و تفاوت‌های آنها، مثلا تفاوت رم 1600 با 2400 یا تفاوت رم 2666 با 3200و… آشنا شوید. برای این‌که بتوانید خرید رم سرور را به‌راحتی انجام دهید بیایید با همدیگر بررسی کنیم فرکانس RAM (RAM Frequency) چیست و چگونه بر عملکرد شما در استفاده از سرور، رندر و حتی بازی تأثیر می‌گذارد؟همچنین سازگاری رم با سرور از اهمیت بالایی برخوردار است، به طوری که کسانی که قصد خرید سرور hp g10 را دارند باید طبق مشخصات سرور g10 قطعات سرور خود را انتخاب نمایند.
فرکانس رم چیست؟
قبل از این‌که به سراغ تفاوت رم ها با یکدیگر برویم بیایید با بررسی اصول اولیه شروع کنیم و ببینیم فرکانس رم چیست؟
فرکانس رم در ساده‌ترین تعریف به سرعت عملکرد ماژول حافظه اشاره دارد. در واقع این معیاری است که براساس آن مشخص میشود رم چند بار در ثانیه می‌توانید به دادهها دسترسی پیدا کند و آنها را انتقال دهد. فرکانس رم تأثیر مستقیمی بر عملکرد سیستم بهویژه در کارهایی که نیاز به حافظه فشرده مانند بازی، ویرایش ویدیو و… دارد. هرچقدر فرکانس رم افزایش یابد انتقال داده و عملکرد سیستم تا حد زیادی افزایش خواهد یافت. همچنین این افزایش فرکانس میتواند به کاهش زمان بارگذاری و بهبود پاسخگویی سیستم، به‌خصوص در کارهایی که نیاز به پردازش سریع و دسترسی به داده‌های بزرگ دارند، کمک کند.
با این حال، توجه به این نکته ضروری است که تأثیر واقعی فرکانس RAM در عملکرد سیستم بسته به پیکربندی سخت‌افزاری و نرم‌افزاری خاص سیستم میتواند متفاوت باشد. همچنین مادربرد و پردازنده در تجهیزات سرورHP نیز در تعیین حداکثر فرکانس رم قابل پشتیبانی نقش مهمی بر عهده دارند.
واحد اندازه‌گیری فرکانس برحسب مگاهرتز (MHz) مشخص میشود که براساس آن تعداد سیکل‌های ساعت در ثانیه که حافظه رم میتواند انجام دهد را تعیین میکند. به‌عنوان مثال اگر فرکانس یک رم 2400 مگاهرتز باشد، میتواند 2.4 میلیارد سیکل ساعت در ثانیه به دادهها دسترسی داشته باشد و آنها را انتقال دهد.
بنابراین هرچه فرکانس رم بیشتر باشد، سرعت دسترسرسی به دادهها و عملیات انتقال آنها بیشتر خواهد بود. با این‌حال توجه به این نکته ضروری است که فرکانس رم تنها عاملی نیست که بر عملکرد RAM تأثیر می‌گذارد؛ بلکه برای خرید رم سرور باید موارد دیگر مانند تأخیر (latency)، زمان (timing) و ظرفیت (capacity)، که نقش مهمی در تعیین عملکرد رم دارند، را در نظر بگیرید.
تفاوت فرکانس حافظه رم با نرخ داده
فرکانس حافظه رم یا Clock Speed به سرعت تکرار عملیات خواندن و نوشتن داده در حافظه اشاره دارد. به عبارتی فرکانس حافظه رم عبارت است از سیگنال‌هایی که در هر ثانیه بر روی خطوط فعال و غیرفعال حافظه اعمال میشود. فرکانس حافظه به هر دو صورت مگاهرتز (MHz) و گیگاهرتز (GHz) اندازه گیری میشود و نشان دهنده تعداد چرخه‌های ساعتی است که حافظه در هر ثانیه انجام میدهد. بطور کلی، فرکانس حافظه بالاتر به معنای سرعت بیشتر حافظه است.
در مقابل، نرخ داده (Data Rate) به تعداد بیت‌های داده‌ای که میتواند در یک ثانیه از حافظه خوانده یا نوشته شود، اشاره دارد. به عبارت دیگر، نرخ داده مشخص میکند که چند بیت از حافظه در هر سیکل ساعت خوانده و نوشته میشود. نرخ داده با فرکانس حافظه و پهنای باند حافظه مرتبط است و به هر دو صورت مگابایت بر ثانیه (MB/s) و گیگابایت بر ثانیه (GB/s) اندازه گیری میشود. بطور کلی، نرخ داده بالاتر به معنای ظرفیت بیشتر انتقال داده از حافظه است.
بطور خلاصه، فرکانس حافظه به تعداد تکرار سیگنال‌ها در هر ثانیه اشاره دارد، در حالی که نرخ داده به تعداد بیت‌های داده‌ای اشاره دارد که در هر ثانیه می‌توانند به حافظه ارسال شوند. هر دوی این ویژگی‌ها برای افزایش کارایی حافظه مهم هستند.
تفاوت MHz با MT/s
`MHz` و `MT/s` هر دو مفاهیمی هستند که در زمینه‌ی سرعت پردازش دادهها استفاده میشوند، اما با یکدیگر تفاوت دارند.
`MHz` یا مگاهرتز، واحدی است که برای اندازه‌گیری سرعت پردازش کلاک در دستگاه‌های الکترونیکی مانند پردازنده و رم مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور کلی، هر چه سرعت پردازش ساعت بیشتر باشد، دستگاه سریعتر عمل میکند.
`MT/s` یا مگاترانزاکشن در ثانیه، واحدی است که برای اندازه‌گیری سرعت انتقال داده در RAM و حافظه‌های فلش استفاده میشود. به طور کلی، هر چه سرعت انتقال داده بیشتر باشد، دستگاه سریعتر عمل میکند.
بنابراین، MHz برای اندازه‌گیری سرعت پردازش ساعت و MT/s برای اندازه‌گیری سرعت انتقال داده استفاده میشوند.
استفاده از فرکانس های مختلف رم در سیستم
شاید برای‌تان این سوال پیش آید که آیا می‌توانیم از حافظه رم با فرکانس‌های مختلف برای افزایش سرعت در سیستم استفاده کنیم؟ پاسخ به این پرسش خیر است؛ زیرا استفاده از ماژول های RAM با فرکانس های مختلف در یک سیستم کامپیوتری به‌دلیل بروز مشکلات به‌خاطر عدم سازگاری معمولاً توصیه نمی‌شود. در چنین مواردی، معمولاً فقط رم با سرعت فرکانس پایین‌تر در سیستم کار خواهد کرد و در نتیجه عملکرد سیستم کاهش می‌یابد.
همچنین زمانی‌که چندین حافظه رم با فرکانس‌های مختلف در سیستم نصب میشود، پردازنده و مادربورد سعی دارند که فرکانس‌ها را مطابقت دهند، که این میتواند منجر به مشکلات پایداری یا خرابی سیستم شود. بنابراین همیشه برای داشتن عملکرد و ثبات بهینه، از ماژول‌های RAM با فرکانس یکسان استفاده کنید.
مقایسه رم 3200 با 3600
برای درک بهتر فرکانس های رم و تأثیر آن در عملکرد سرور و سیستم‌های کامپیوتری به سراغ مقایسه رم 3200 با 3600 رفته‌ایم. تفاوت اصلی در مقایسه حافظه رم با فرکانس 3200 مگاهرتز و 3600 مگاهرتز سرعت عملکرد و پهنای باند آنها است.
رم با سرعت 3200 و 3600 مگاهرتز که به ترتیب با نام‌های رم DDR4-3200 و DDR4-3600 نیز شناخته میشوند اعداد مورد اشاره در آنها به نرخ انتقال اطلاعات بین پردازنده و حافظه رم اشاره دارد. یعنی رم با سرعت 3600 مگاهرتز اطلاعات را این اعداد به نرخ انتقال اطلاعات بین پردازنده و حافظه اشاره دارد، یعنی رم با سرعت 3600 مگاهرتز میتواند 3.6 میلیارد سیکل ساعت در ثانیه به دادهها دسترسی داشته و آنها را انتقال دهد.
اگرچه در مقایسه رم 3200 با 3600، مزیت استفاده از رم 36000 مگاهرتز میتواند در برخی از برنامه‌ها، بهویژه در ویرایش ویدئو، رایانش ابری و بازهای از سرعت دسترسی و پردازش بالاتری برخوردار باشد اما بسیاری از کاربران در عملکردهای روزانه و کاربردهای عمومی این تفاوت را احساس نخواهند کرد.
با این‌حال اگر هدف شما افزایش عملکرد سیستم است در مقایسه رم 3200 با 3600 باید حتماً به سراغ رم 3600 مگاهرتز بروید با این‌حال در هنگام انتخاب رم برای خرید سرور فیزیکی باید عوامل دیگری مانند نوع پردازنده، کارت گرافیک و سیستم خنک‌کننده را نیز حتماً در نظر بگیرید.این عوامل در هر نسل و مدل از سرورها متفاوت است،برای مثال کانفیگ سرور g9 با نسل های دیگر متفاوت است.
یکی از مبحث‌هایی که در تفاوت و مقایسه رم‌ها به آن توجه میشود نسخه یا نسل DDR است. هرچه نسخه DDR رم بالاتر باشد سازگاری و عملکرد بهتری با مشخصات سیستم خواهد داشت. با این‌حال همه فرکانس‌های RAM برای همه نسل‌های DDR در دسترس نیستند. در حال حاضر رم با فرکانس 3200 مگاهرتز برای نسل DDR3 و DDR4 در دسترس است و فرکانس 3600 مگاهرتز فقط برای رم‌های DDR4 (از سال 2022) در دسترس قرار گرفته است.
تفاوت رم 2666 با 2400
اصلی‌ترین تفاوت رم 2666 با 2400 در سرعت ساعت (clock speed) است که به عنوان فرکانس رم آن را می‌شناسیم. حافظه رم 2666 مگاهرتز دارای سرعت کلاک 2666 مگاهرتز است در حالیکه حافظه 2400 مگاهرتز دارای سرعت کلاک 2400 مگاهرتز است. سرعت کلاک بالاتر در حافظه رم 2666 مگاهرتز بدینمعنا است که میتواند دادهها را با سرعت بیشتری نسبت به حافظه 2400 مگاهرتز منتقل کند.
در نتیجه دیگر تفاوت رم 2666 با 2400 در سرعت عملکرد آنها خواهد بود. واضح است که عملکرد رم 2666 در سیستم بهویژه در برنامههایی که به شدت به رم متکی است مانند ویرایش ویدئو، بازی و… نسبت به 2400 سریعتر است. با این حال تفاوت رم 2666 با 2400 در عملکرد و استفاده روزمره بهویژه برای کارهایی مانند مرور وب، ویرایش اسناد، ایمیل و… ممکن است خیلی قابل توجه نباشد.
دیگر تفاوت رم 2666 با 2400 در سرعت انتقال پهنای باند است. 2400 که از نسل DDR4 است دارای سرعت انتقال پهنای باند 19200 مگابایت بر ثانیه است. اما رم 2666 در دو نسل DDR3 و DDR4 وجود دارد که سرعت انتقال پهنای باند در DDR4 برابر با 21300 مگابایت بر ثانیه است.
از دیگر تفاوت رم 2666 با 2400 میتواند به عدم پشتیبانی برخی از مادربوردها از رم با سرعت فرکانس 2666 مگاهرتز اشاره کرد. بنابراین در هنگام خرید رم سرور باید از سازگاری آن با این فرکانس مطمئن شوید. اگر سیستم‌تان از حافظه 2666 مگاهرتز پشتیبانی نمی‌کند، نمی‌توانید از سرعت بالاتر نیز استفاده کنید.
تفاوت رم 1600 با 2400
اصلی ترین تفاوت رم 1600 با 2400 در سرعت عملکرد آنها است. رم با سرعت 2400 مگاهرتز در فرکانس بالاتری نسبت به رم با سرعت 1600 مگاهرتز کار میکند، این بدان معنا است میتواند دادهها را با سرعت بیشتری انتقال دهد که در نتیجه منجر به عملکرد کلی بهتر سیستم بهویژه در برنامههایی که به پهنای باند و حافظه زیادی نیاز دارند، مانند بازی یا ویرایش ویدیو و… خواهد شد.
دیگر تفاوت رم 1600 با 2400 در نسل DDR آنها است که رم با سرعت فرکانس 1600 تنها در نسل DDR3 و رم 2400 فرکانس در نسل جدیدتر یعنی DDR4 وجود دارد.
نرخ انتقال داده (Transfer Rate) که براساس گیگابایت بر ثانیه (GB/s) مشخص میشود دیگر تفاوت رم 1600 با 2400 است. نرخ انتقال داده در رم 1600 12.8 گیگابایت بر ثانیه و نرخ انتقال داده در رم 2400 برابر با 19.2 گیگابایت بر ثانیه است.
تفاوت رم 2400 با 3200
همان‌طور که تا الان بررسی کردیم اصلی‌ترین تفاوت رم 2400 با 3200 و دیگر فرکانس‌ها در عملکرد آنها براساس زمان انتقال و سرعت ساعت است. با این‌حال زمان انتقال نیز تفاوت دیگری است که در ادامه به آن می‌پردازیم.
زمان انتقال زمانی است که یک رم برای انتقال مقدار مورد نیاز داده صرف میکند که براساس واحد نانوثانیه (ns) اندازه گیری میشود. در ایده‌آل‌ترین حالت هرچه زمان انتقال کمتر باشد، رم سریعتر کار خواهد کرد.
تفاوت رم 2400 با 3200 در زمان انتقال بدینمعنا است که معمولاً حافظه رم 2400 مگاهرتز دارای زمان انتقال 0.417 نانوثانیه و رم 3200 مگاهرتز زمان انتقال 0.313 ns را ارائه میدهد. به‌طور طبیعی زمان انتقال در 3200 مگاهرتز سریع ترین زمان و 2400 مگاهرتز کندترین زمان انتقال را دارد.
دیگر تفاوت رم 2400 با 3200 در معیار تأخیر CAS (تأخیر Column Access Strobe) است که به تعداد چرخه‌هایی اشاره دارد که RAM برای دسترسی، پردازش و تغذیه دادهها به پردازنده نیاز دارد. هرچه CL کمتر باشد، عملکرد RAM بهتر است. با این حال، این تنها زمانی صادق است که دو رم با فرکانس مشابه را با هم مقایسه کنید.
رم 2400 مگاهرتز 9-15 CL و رم 3200 مگاهرتز 14-16 CL ( cl رم چیست ) را نشان میدهد. در نگاه اول ممکن است به نظر برسد که رم 2400 مگاهرتز سریع‌ترین عملکرد را دارد. با این حال، از آنجایی‌که عملکرد یک رم به‌شدت به‌سرعت کلاک آن نیز بستگی دارد، یک رم با سرعت کلاک بالاتر و CL بالاتر هم‌چنان میتواند از رم با سرعت کلاک کمتر و CL بهتر عمل کند.
تفاوت رم 2666 با 3200
رم 3200 و 2666 تقریباً با یکدیگر قابل مقایسه هستند، که گاهی اوقات کار را برای انتخاب دشوار میکند. به غیر از بنچمارک‌ها، تفاوت رم 2666 با 3200 برای بازی و مصارف عمومی خیلی محسوس نیست. با این‌حال تفاوت رم 2666 با 3200 در سرعت به شدت به مادربرد بستگی دارد. مادربرد با XMP باعث میشود تا رم با سرعت کامل در سیستم اجرا شود. با این‌حال به‌دلیل این‌که رم 3200 مگاهرتز یک نوع سرعت فرکانس جدید در رم است نسبت به 2666 مگاهرتز سریعتر خواهد بود.
از دیگر تفاوت رم 2666 با 3200 میتواند به معیار تأخیر CAS اشاره کرد. در رم 3200 مگاهرتز این تاخیر برابر با CL14 است و در رم 3600 سرعت برابر با CL16 است. توجه داشته باشید که رم 3200 مگاهرتز روی مادربردهایی که فرکانس 2666 مگاهرتز را پشتیبانی می‌کنند بدون مشکل اجرا میشود. اما مادربرد این رم را به 2666 مگاهرتز کاهش میدهد.
تفاوت رم 1600 با 1333
براساس آنچه که در این مطلب آن را بررسی کردیم، میدانید که قابل توجهترین تفاوت رم 1600 با 1333 در سرعت است. DDR1333 دارای سرعت انتقال 1333 MT/s (میلیون انتقال در ثانیه) است، در حالیکه DDR1600 دارای سرعت انتقال 1600 MT/s است.
دیگر تفاوت رم 1600 با 1333 تأخیر آنها است. تأخیر زمانی است که طول میکشد تا اولین بیت داده پس از صدور فرمان ارسال شود. تأخیر کمتر بهتر است زیرا بدینمعنا است که دستورات سریعتر اجرا میشوند. DDR1333 دارای تاخیر CL=09 است، در حالی که DDR1600 دارای تاخیر CL=11 است.
دیگر تفاوت رم 1600 با 1333 در قیمت است . رم 1333 معمولاً ارزانتر از رم DDR 1600 است، اما عملکرد کندتری را ارائه میدهد. اگر به دنبال بهترین عملکرد ممکن هستید، رم DDR 1600 انتخاب بهتری است اما اگر بودجه کافی ندارید و نیازی به سرعت بالا در عملکردهای سنگین ندارید رم 1333 گزینهی خوبی خواهد بود.
