جدول محتوا
روند رو به رشد تکنولوژی در جهان امروز باعث شده که سرعت و عملکرد سرورها از اهمیت بیشتری برخوردار شوند. در گذشته برای بهبود سرعت و کارایی سرورها، صاحبان آن‌ها مجبور به تعویض مادربرد بودند؛ اما اکنون قطعات جانبی نظیر رایزر سرور می‌توانند نیازهای به‌روزرسانی و ارتقاء سرورها را برطرف کنند.
رایزر سرور یکی از قطعات جانبی مهم سرورها است که فضای اضافی برای نصب اسلات‌های بیشتر روی مادربرد فراهم می‌کند. ما در ادامه این مقاله به بررسی رایزر سرور چیست؟ و همینطور ویژگی های این قطعه مهم می پردازیم؛ با ما همراه باشید.
رایزر سرور چیست ؟
رایزر سرور (riser server) یا همان رایزر کارت سرور (riser server card) که با نام‌های کارت افزایش یا کارت توسعه(expansion card) نیز شناخته می‌شود، یک جز سخت‌افزاری است که به منظور ارتقای سرعت و کارایی سرور مورد استفاده قرار می‌گیرد. این قطعه روی اسلات مادربرد نصب می‌شود و امکان اضافه کردن اسلات‌های بیشتر را برای اجزای دیگر مانند کارت‌های شبکه، کارت‌های صدا و دیگر قطعات فراهم می‌کند. رایزر سرور در سیستم‌هایی با مشخصات پایین و فضای محدود برای کارت‌های توسعه، بسیار مفید است؛ زیرا به کاربران اجازه می‌دهد قطعات سخت‌افزاری لازم برای بهبود و ارتقای سرور را نصب کنند. مادربورد یکی از اصلی‌ترین قطعات در هر سیستم کامپیوتری و سرور است. این قطعه مسئول کنترل پردازشگر مرکزی و اتصال آن به سایر بخش‌های سیستم می‌باشد. در بخش جلویی و خارجی مادربورد، جایگاه‌های متعددی برای اسلات‌ها طراحی شده است. تعداد این اسلات‌ها بستگی به نوع و اندازه مادربورد دارد و برای اتصال قطعات و لوازم جانبی بیشتر به کار می‌روند. از طریق این اسلات‌ها می‌توان قطعات ذکر شده را به مادربورد متصل کرد و با این کار عملکرد سیستم را بهبود و قابلیت‌های آن را توسعه داد.
قابلیت های رایزر سرور
پس از پاسخ به سوال رایزر سرور چیست؟ نوبت به بررسی وظایف رایزر کارت سرور است؛ در واقع رایزر سرور روشی برای افزایش تعداد اسلات‌ها است هرچند این کار با نصب واسطه‌های PCIe نیز ممکن است، اما در بسیاری از موارد رایزر کارت گزینه بهتری محسوب می‌شود. اگر قصد خرید سرور dl380 g10 و خرید سرور dl380 g11 را دارید باید با قابلیت های رایزرها و انواع آن نیز آشنا شوید.
به طور کلی کارت رایزر سرور یک قطعه بسیار مفید برای افزایش قابلیت‌ها و عملکرد یک سیستم است؛ دلایل استفاده از رایزر سرور عبارتند از:
- محدودیت‌های فضایی: در برخی از سیستم‌های رایانه‌ای و سرور که فضای محدودی برای شکاف‌های توسعه دارند، یک کارت رایزر می‌تواند به شکلی فشرده، اسلات‌های اضافی را ارائه دهد.
- سفارشی‌سازی: کارت‌های رایزر به گونه‌ای طراحی شده‌اند که اسلات‌های توسعه یا کانکتورهای خاصی را که ممکن است در مادربورد موجود نباشند، فراهم کنند. این کارت‌ها قابلیت سفارشی‌سازی بر اساس نیازهای خاص کاربران را دارند.
- بهبود خنک‌سازی: یکی دیگر از مزایای کارت‌های رایزر، بهبود خنک‌سازی سرور است. این قطعه امکان اضافه کردن فن‌های اضافی را فراهم می‌کند که به بهبود جریان هوا و کاهش دمای سیستم کمک می‌کند.
- قابلیت ارتقا: یکی از دلایل اصلی استفاده از کارت رایزر سرور، قابلیت ارتقا است. کاربران می‌توانند بدون نیاز به تعویض مادربورد، قطعات جدیدی را به سیستم اضافه کرده یا آن را ارتقا دهند.
به این ترتیب رایزر کارت سرورRiser Server Card یک قطعه سخت‌افزاری است که اسلات‌های اضافی ایجاد می‌کند. رایزر کارت یک گزینه عالی برای سیستم‌هایی است که فضای کافی برای اضافه کردن امکانات جدید ندارند.
اسلات چیست؟
به شیارهایی که از کارت‌های جانبی مختلف پشتیبانی می‌کنند، اسلات گفته می‌شود. این کارت‌های توسعه برای افزایش سرعت و بازدهی سیستم به کار می‌روند. اسلات‌ها باس‌های پرسرعتی هستند که امکان اتصال کارت‌های توسعه را فراهم می‌کنند. انواع اسلات‌ها شامل x1، x4، x8 و x16 هستند. عددهای کنار x، که به آن‌ها Lane گفته می‌شود، تعداد مسیرها یا کانال‌هایی را نشان می‌دهد که داده‌ها در هر سیکل از آن‌ها عبور می‌کنند. Lane ها مسیرهایی برای ارسال و دریافت همزمان داده‌ها هستند؛ هرچه تعداد Lane ها بیشتر باشد، سرعت انتقال بالاتر خواهد بود.
رایزر کارت‌ها به منظور افزودن کارت‌های PCIe به برد سیستم سرور استفاده می‌شوند و شامل انواع کارت‌های کنترل‌کننده RAID، کارت‌های شبکه و کارت‌های گرافیک هستند. رایزرها منحصراً برای کارت‌های PCIe و در اندازه‌ها و پیکربندی‌های مختلف عرضه می‌شوند. در PCI-e سرعت توسط تعداد تراکنش‌ها در هر ثانیه و نوع رمزگشایی ( (Encodingکه میزان سرعت بر حسب بایت بر ثانیه را تعیین می‌کند، مشخص می‌شود. گذرگاه‌های PCI-x نسبت به PCI سرعت بیشتری دارند و در برابر خطاها تحلیل‌پذیری بهتری دارند.
رایزرها معمولاً از طریق یک کانکتور لبه به شکاف مین‌برد متصل می‌شوند، هرچند برخی مانند NLX و Next Unit of Computing Extreme به جای کانکتور لبه، مستقیماً روی برد اصلی قرار می‌گیرند و به رایزر متصل می‌شوند. به طور کلی هدف اصلی رایزرها تغییر جهت کارت‌های توسعه به گونه‌ای است که در فضای محدودی در بدنه سیستم جای بگیرند.
انواع رایزر سرور
امروزه انواع مختلفی از کارت‌های رایزر سرور تولید شده‌اند که هر یک امکانات و قابلیت‌های خاصی را به کاربران ارائه می‌دهند. در زیر به بررسی چند نمونه از کارت‌های رایزر سرور می‌پردازیم:
کارت رایزر PCI (PCI riser card)
کارت رایزر PCI به طور معمول در سرورها و ایستگاه‌های کاری استفاده می‌شود. با استفاده از این کارت می‌توانید اسلات‌های PCI (Peripheral Component Interconnect) یا تجهیزات جانبی را به سرور یا سیستم مورد نظر اضافه کنید.
کارت رایزر PCIe (PCIe riser card)
کارت رایزر PCIe در سرورها و ایستگاه‌های کاری پیشرفته که سرعت انتقال داده در آن‌ها اهمیت بالایی دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کارت رایزر امکان اضافه کردن اسلات‌های PCIe به سیستم مورد نظر را فراهم می‌کند.
کارت رایزر AGP (AGP riser card)
کارت رایزر AGP اسلات‌های اضافی AGP را به سیستم اضافه می‌کند و برای کارهای گرافیکی طراحی شده است. این نوع کارت رایزر معمولاً در سیستم‌های بازی و ایستگاه‌های کاری نیازمند به گرافیک با کارایی بالا استفاده می‌شود.
کارت رایزر ISA (ISA riser card)
این کارت رایزر اسلات‌های ISA جدید را به سیستم‌های قدیمی که نیاز به گسترش ISA دارند، اضافه می‌کند.
کارت رایزر AMR/CNR (AMR/CNR riser card)
کارت رایزر AMR/CNR بیشتر برای سیستم‌های قدیمی که نیاز به گسترش AMR یا CNR دارند، استفاده می‌شود.
کارت رایزر PCIe چیست؟
کارت رایزر PCIe یک قطعه سخت‌افزاری جانبی است که به کاربران اجازه می‌دهد کارت‌های گرافیکی و سایر کارت‌های پردازشی را به سیستم‌های خود متصل کنند. این کارت‌ها از طریق اتصال به پورت PCIe (Peripheral Component Interconnect Express) که به معنای اتصال سریع اجزای جانبی است، ارتباط با دستگاه اصلی برای انتقال داده‌ها را فراهم می‌کنند.
کارت رایزر PCIe اغلب به عنوان یک راه‌حل برای افزایش قابلیت‌ها و ارتقای سیستم مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال با استفاده از کارت رایزر PCIe، کاربران می‌توانند یک کارت گرافیکی دیگر به سیستم خود اضافه کنند و بازی‌های سنگین یا کارهای گرافیکی را با سرعت بیشتری اجرا کنند. همچنین این کارت می‌تواند تعداد درگاه‌های PCIe در سیستم را افزایش دهد. این ویژگی برای کاربرانی که نیاز به اتصال دستگاه‌هایی مانند کارت‌های صدا و شبکه دارند، بسیار مفید است.
رایزر کارت سرور اچ پی
اگر شما هم قصد خرید سرور اچ پی را داشته باشید آشنایی با رایزر کارت این برند نیز برایتان لازم است؛ کارت رایزر سرور اچ پی با توجه به نسل سرور و مدل‌های خاص در انواع مختلفی عرضه می‌شود. بیشتر این کارت‌ها برای افزایش تعداد اسلات‌های PCIe و سایر اسلات‌های توسعه در سرورها کاربرد دارند. برخی از ویژگی‌های عمومی که در بیشتر کارت‌های رایزر سرور اچ پی وجود دارند، عبارتند از:
- فرم فاکتور: کارت‌های رایزر سرور اچ پی با فرم فاکتورهای رکمونت، ایستاده و تیغه‌ای سازگار هستند.
- پشتیبانی از PCIe: این کارت‌ها از یک یا چند اسلات PCIe 3.0 یا جدیدتر، با تعداد خطوط مختلف مانند x4، x8 و x16 پشتیبانی می‌کنند.
- اسلات‌های توسعه: بسته به مدل سرور، کارت رایزر از انواع شکاف‌های توسعه مانند PCI-X یا اسلات کارت میانی برای سرورهای تیغه‌ای (Blade) پشتیبانی می‌کند.
- ویژگی‌های اضافی: برخی از کارت‌های رایزر سرور اچ پی دارای امکانات اضافی مانند کنترلرهای RAID یکپارچه، رابط‌های شبکه یا آداپتورهای ذخیره‌سازی هستند.
نحوه نصب رایزر سرور
نصب کارت رایزر سرور بسته به نوع کارت و مدل سرور ممکن است متفاوت باشد اما مراحل کلی نصب به شرح زیر است:
- ابتدا مطمئن شوید که سرور شما قابلیت نصب رایزر را دارد و سیستم‌عامل سرور با آن سازگار است.
- سرور و تمامی دستگاه‌های جانبی متصل به آن را خاموش کنید.
- تمامی کابل‌های برق و خارجی را از سرور جدا کنید.
- درب سرور را باز کنید و کارت رایزر PCIe را به طور محکم در شیار اسلات توسعه فشار دهید تا به درستی بر روی برد سیستم قرار گیرد.
- پس از نصب رایزر در سرور، فایل مربوط به آن را دانلود کرده و روی سرور خود نصب و اجرا کنید.
- پس از نصب برنامه رایزر، مراحل نصب و پیکربندی درایورهای مورد نیاز رایزر و تنظیمات BIOS سرور را انجام دهید.
جمع بندی
در این مقاله به پرس رایزر سرور چیست؟ پاسخ دادیم و ضمن معرفی نواع رایزر سرور به ویژگی های این قطعه نیز پرداختیم. با استفاده از کارت‌های رایزر، کاربران قادرند تا به راحتی تعداد اسلات‌های PCIe و اسلات‌های توسعه را افزایش داده و امکانات مختلفی را به سیستم‌های خود اضافه کنند. از جمله این امکانات می‌توان به افزودن کارت‌های گرافیکی، کارت‌های شبکه، کارت‌های ذخیره‌سازی و کنترلرهای RAID اشاره کرد. در نتیجه استفاده از کارت‌های رایزر سرور می‌تواند به بهبود عملکرد و افزایش امکانات سرورها کمک کند و به کاربران اجازه دهد تا با بهره‌وری بیشتری از توانایی‌های سخت‌افزاری سرورهای خود استفاده کنند.
