جدول محتوا
مقدمه
در زمستان سال ۲۰۲۵، دو بازیگر بزرگ دنیای هوش مصنوعی یعنی OpenAI (سازنده‌ی چت‌بات ChatGPT) و Oracle به‌صورت مشترک پروژه‌ای به‌نام «Stargate» را کلید زدند؛ طرحی که هدف از آن ساخت و بهره‌برداری از مجموعه‌ای عظیم از مراکز داده (data center) ویژه‌ی هوش مصنوعی در آمریکا است. اولین گام این همکاری، تأسیس یک مرکز داده غول‌آسا در ابیلینِ تگزاس است و قرار است در ماه‌های پیش رو، ده‌ها هزار تراشه‌ی قدرتمند GB200 ساخت انویدیا در آن مستقر شود .
چرا تراشه‌های GB200 انویدیا تا این حد مهم‌اند؟
تراشه‌های سری GB200 جدیدترین محصولات انویدیا برای پردازش وظایف سنگین هوش مصنوعی نسل بزرگ (Generative AI) هستند. این تراشه‌ها:
- قدرت پردازش فوق‌العاده بالا برای یادگیری و استنتاج مدل‌های عظیم زبانی و تصویری
- مصرف انرژی بهینه‌تر نسبت به نسل‌های قبلی
- کاربرد اصلی در آموزش (training) و استقرار (deployment) مدل‌های هوش مصنوعی تولید‌کننده محتوا
برای درک مقیاسِ این پروژه کافی‌ست بدانیم که فقط فاز اول مرکز ابیلین قرار است شامل ۱۶٬۰۰۰ چیپ GB200 باشد و تا پایان سال ۲۰۲۶ این تعداد به ۶۴٬۰۰۰ واحد خواهد رسید. با توجه به قیمت حدودی ۳۰ تا ۴۰ هزار دلاری هر چیپ (براساس گفته‌ی جنسن هوانگ، مدیرعامل انویدیا برای نسل قبلی B200)، می‌توان تخمین زد که تنها هزینه‌ی خرید تراشه‌ها به‌تنهایی میلیاردها دلار خواهد رسید.
توضیح بیشتر:
- مدل‌های زبانی بزرگ (LLMs): مدل‌هایی مثل GPT که برای تولید متن به‌کار می‌روند.
- Generative AI: شاخه‌ای از هوش مصنوعی که قادر به تولید محتوا (متن، تصویر، صدا) بر اساس یادگیری از داده‌های ورودی است.
ابعاد طرح Stargate
- سرمایه‌گذاری کلان: Stargate یک طرح مشترک به‌ارزش ۱۰۰ میلیارد دلار است که در ژانویه‌ی ۲۰۲۵ در کاخ سفید رونمایی شد.
- چند سایت‌گی: علاوه بر ابیلین (تگزاس)، مکان‌هایی در پنسیلوانیا، ویسکانسین، اورگن و احتمالاً شهر سالت‌لیک‌سیتی (با توجه به حضور زیرساخت‌های ابری اوراکل) در نظر گرفته شده‌اند.
- همکاری شرکت‌ها:
- OpenAI: مسئول طراحی معماری هوش مصنوعی و تعریف نیازمندی‌های محاسباتی
- Oracle: مجری ساخت، خرید تجهیزات و بهره‌برداری از ابررایانه (supercomputer)
چشم‌انداز رقابتی
رقابت بر سر دسترسی به تراشه‌های انویدیا و ظرفیت پردازشی بالا برای پشتیبانی از نسل جدید هوش مصنوعی به سرعت در حال داغ‌شدن است:
- xAI (شرکت ایلان ماسک): قراردادی ۵ میلیارد دلاری با Dell Technologies برای راه‌اندازی ابررایانه‌ای در ممفیس امضا کرده است.
- Meta Platforms: برنامه دارد تا پایان ۲۰۲۴ معادل ظرفیت ۶۰۰٬۰۰۰ تراشه‌ی H100 (نسل قبلی انویدیا) را در اختیار داشته باشد.
- CoreWeave: ارائه‌دهنده‌ی ابری متمرکز بر هوش مصنوعی با بیش از ۲۵۰٬۰۰۰ واحد GPU در ۳۲ مرکز داده.
توضیح بیشتر:
- H100 vs GB200: H100 نسل پیشین تراشه‌های پیشرفته‌ی انویدیا است که در سال‌های اخیر نقش کلیدی در توسعه‌ی مدل‌های بزرگ داشت. GB200 نسخه‌ی ارتقاء یافته با بهبودهای قابل‌توجه در سرعت و کارایی است.
جمع‌بندی
با عملیاتی شدن مرکز ابیلین در تابستان ۲۰۲۵ و تکمیل فازهای بعدی تا پایان ۲۰۲۶، Stargate به یکی از عظیم‌ترین زیرساخت‌های پردازش هوش مصنوعی در جهان تبدیل خواهد شد. این پروژه نه‌تنها نشان‌دهنده‌ی عمق مشارکت OpenAI و Oracle است، بلکه نشانه‌ای قدرتمند از رقابت شدید غول‌های تکنولوژی برای دستیابی به برتری در عصر هوش مصنوعی محسوب می‌شود.
